De grootste dopingschandalen in het wielrennen

Wielrennen is een topsport waar wereldwijd jaarlijks veel aandacht voor is. Het is een intensieve sport waarbij er veel druk op de fietsers staat om de beste tijd neer te zetten. Dit heeft ertoe geleid dat sommige wielrenners naar illegale middelen grijpen, om hen te helpen tijdens het fietsen en op die manier beter om te kunnen gaan met de gigantische druk. Het gebruik van doping is echter illegaal en de spelers worden hier dan ook zwaar om gestraft. Het gebruik van doping is niet nieuw in sport, het wordt al eeuwen gedaan. Echter is het door de duidelijk negatieve effecten op de gezondheid als illegaal bestempeld in 1928 door de Wereldatletiekbond. Pas tientallen jaren later, in 1967, verklaarde de organisatie van de Olympische Spelen het gebruik van doping ook illegaal. In 1999 werd de Wereldantidopingagentschap opgericht voor het tegengaan van dopinggebruik wereldwijd. 

Dopinggebruik is niet alleen illegaal omdat het een oneerlijk voordeel levert, het zijn vooral zeer gevaarlijke drugs met soms de dood als gevolg. Daarom, voordat we een boekje opendoen over de grootste dopingschandalen die in het wielrennen hebben plaatsgevonden, is het belangrijk om te weten wat doping precies is en welk effect doping heeft op het menselijk lichaam. 

Soorten doping en hun effect

Dopinggebruik is niet gelinkt aan wielrenners alleen. Vele topsporters internationaal hebben zich hieraan schuldig gemaakt. Doping is een Performance Inhancing Drug, je gaat er dus beter van presteren. Ieder jaar wordt de lijst van illegale doping bijgewerkt door de Wereldantidopingagentschap. Er zijn verschillende soorten doping die verschillende effecten hebben op het lichaam. Een stof is een doping als het minstens twee van de volgende drie criteria voldoet;

1. Het verbetert de prestaties
2. Het vormt een gezondheidsrisico voor de sporter
3. Het is in strijd met de ‘geest van de sport’

Of een stof hieraan voldoet wordt dus bepaald door de Wereldantidopingagentschap.

Een van de meest voorkomende soort doping valt onder de categorie stimulerende middelen. Stimulerende middelen zoals amfetaminen worden veel gebruikt in het wielrennen, maar ook bijvoorbeeld voetbal en atletiek. Het gevolg van het gebruiken van deze stimuli is een verbeterd uithoudingsvermogen, door het gevoel van vermoeidheid en pijn te verminderen. Daarnaast kunnen gebruikers zich beter focussen. Wat echter ook belangrijk is om te melden, is dat het gebruik van stimulerende middelen direct in verbinding zijn gebracht met onder andere een verhoogd risico op epileptische aanvallen, hartaanvallen en zelfs een plotselinge dood. Door de zware risico’s die hieraan vast zitten, wordt er ook routinematig bij sporters op getest. 

Hormonale doping is een andere veel voorkomende en gevaarlijke vorm van doping. Hormonen kunnen namelijk het eiwitproductie in het lichaam verhogen, en daardoor direct bijdragen aan het vergroten van de spiermassa. Een voorbeeld hiervan is het menselijk groeihormoon. Het grote nadeel echter van deze drug is dat ze een lage bloedsuikerspiegel kunnen veroorzaken, en tevens een zwelling van de ledematen, overgroei van botten en zelfs hartaanvallen kunnen veroorzaken. 

De laatste die we zullen noemen is bloeddoping. Gebruik hiervan is verhoogt het aantal rode bloedcellen in het bloed, waardoor de spieren meer zuurstof krijgen. Daardoor krijg je een beter uithoudingsvermogen en meer kracht. Wat je er echter ook van kunt krijgen is onder andere een hartinfarct en bloedproppen. Dit zijn heftige gezondheidsrisico’s, waardoor je je wellicht gaat afvragen waarom doping zo veel wordt gebruikt.

Doping incidenten in het wielrennen

Een van de eerste keren dat het dopinggebruik voluit in de aandacht kwam, was na het overlijden van de Engelse wielrenner Tommy Simpson, in 1967. De wielrenner kwam te overlijden tijdens een ronde in de Tour de France door een combinatie van hitte, oververmoeidheid, alcohol en doping (alhoewel dit nooit officieel is bekendgemaakt). Omdat er opnames werden gemaakt van de wedstrijd, ontstond er internationaal veel onrust omtrent het ongeval. Niet geheel ontoevallig verbood de organisatie van de Olympische Spelen datzelfde jaar het gebruik van doping. 

Waarschijnlijk het meest bekende voorbeeld van dopingmisbruik is dat van zevenvoudig Tour de France winnaar Lance Armstrong. De Amerikaanse wielrenner maakte tussen 1999 en 2005 tijdens ieder van zijn overwinningen gebruik van doping, wat uiteindelijk aan het licht kwam omdat ploeggenoten dopinggebruik meldden. De Wereldantidopingagentschap deed hierop een uitgebreid onderzoek naar Armstrong, en bevond hem schuldig. Zijn overwinningen was hij kwijt en ook was hij voor de rest van zijn leven geschorst van de sport. Armstrong bleef het zelf eerst een aantal jaar stug ontkennen, maar gaf uiteindelijk tijdens een interview met Oprah het gebruik toe. Hij gaf hierbij aan dat het te maken had met de cultuur binnen de sport, hierbij ook indirect aangevend dat het gebruikelijk was voor topwielrenners om illegale middelen te nemen. Dat leidde ertoe dat andere wielrenners het gevoel krijgen om dit ook te moeten doen om überhaupt kans te maken op de winst. 

Dit was bij lange na niet het enige ongeval dat plaatsvond in de Tour de France. In 1998 was het zelfs zo erg, dat de wedstrijd de bijnaam Tour de Dopage kreeg. In dat jaar werd in vele ploegen waaronder ook een Nederlandse ploeg doping ontdekt, waarna er veel mensen opgepakt werden. Het begon met Willy Voet, een Belgische fysiotherapeut, die werd betrapt met vele soorten doping in zijn auto. Deze doping was bedoeld voor wielrenners uit verschillende ploegen. Voet werd opgepakt, en bekende wat hij had gedaan. Hij hield nauw in een boekje bij hoeveel en wat voor doping hij aan verschillende rijders gaf, waardoor ook bekende wielrenners zoals Gert-Jan Teunissen jaren na het strafbare feit op deze manier betrapt werden. 

Het zorgde datzelfde jaar voor veel ophef binnen de teams in de Tour de France. Er waren zelfs renners uit Spaanse en Italiaanse ploegen die door de intensieve behandeling die ze kregen, besloten om te stoppen en de Tour te verlaten. De finish wordt uiteindelijk door meer dan de helft van het peloton niet behaald. Het gaat in de boeken als een van de meest beruchte Tour de France wedstrijden ooit. 

Een andere ontdekking van grootschalig dopinggebruik was de zaak Fuentes. Dit is ook een meer recent incident, namelijk 2006. In de kliniek van een Spaanse dokter wordt een grote lading doping gevonden. Ook hier bleek het later vooral om wielrenners als eindgebruikers te gaan. Daardoor krijgen verschillende rijders vlak voor de start van de Tour de France  een startverbod opgelegd. Een van de ploegen, Astana, moet uiteindelijk zoveel startbewijzen inleveren dat ze de Tour niet meer kunnen starten. 

Er zijn meer voorbeelden van dopingmisbruik in het wielrennen, en nog veel meer verdenkingen. Fiets verstandig!

Lees je graag meer over wielrennen en alles daaromheen?

Schrijf je in voor de nieuwsbrief en ontvang het laatste nieuws.